امین مقبلی قرایی؛ مهدی ضیاءالدینی؛ محمدامین جلالی؛ حسینعلی لطفعلیزاده
چکیده
پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران میباشد. طی چندین مرحله ...
بیشتر
پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران میباشد. طی چندین مرحله نمونهبرداری از باغهای مرکبات آلوده به پسیل به منظور جمعآوری و شناسایی گونهی غالب در شهرستان جیرفت و انجام مطالعات رفتاری روی پارازیتوئید آن، فعالیت یک گونه زنبور از خانوادهی Encyrtidae روی درختان لیموشیرین Citrus limetta (Rutaceae) آلوده، در منطقهی کوشکمور شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان با مشخصات جغرافیایی 28 درجه و 19 دقیقهی عرض شمالی، 58 درجه و 14 دقیقهی طول شرقی و با ارتفاع 549 متر از سطح دریا، در اردیبهشت سالهای 1389 و 1390، مشاهده گردید. نمونهها توسط نویسندهی چهارم به نام Psyllaephagus procerus Mercet, 1921شناسایی گردید که گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب میگردد (1, 2). در حال حاضر این گونه با گونهی Metaprionomitus procerus Mercet, 1921 مترادف است (3) و از این جنس تاکنون گونههایP. pistaciae Ferrière, 1961، P. stenopsyllae (Tachikawa, 1963) و P. zdeneki Noyes & Fallahzadeh, 2005 از ایران گزارش شدهاند (1). طول بدن در مادهها 3/1 میلیمتر و در نرها 1/1 میلیمتر. اولین بند شاخک هماندازهی 4-5 بند اول فونیکول، طول بندهای 1 تا 4 فونیکول بلندتر از عرض آن، ولی بندهای 5 و 6 دارای طول و عرض مساوی هستند، پاها به طور کامل زرد رنگ نبوده و ران پای عقب و در برخی از موارد، بخشی از ساق پاهای میانی و عقبی تیره رنگ هستند، کوکساها تیرهرنگ، رگبال Marginal نوک تیز شده و تقریباً طول و عرض برابری دارد و از 5/2 برابر رگبال Stigmal کوتاهتر است، سپرچه سبز و یا سبز مایل به آبی است، شکم بلندتر از سینه نبوده و یا بطور جزئی بلندتر از آن است (4). تا کنون گیاه Fraxinus sp.. از خانوادهی Oleaceae و Pyrus communis از خانوادهی Rosaceae میزبانهای گیاهی مرتبط با این زنبور معرفی شدهاند. جمعآوری این زنبور از روی درختان لیمو شیرین آلوده به پسیل آسیایی مرکبات یک ارتباط جدید میزبان گیاهی- گیاهخوار- زنبور پارازیتوئید در دنیا محسوب میگردد. این گونه به عنوان پارازیتوئید اولیه پورههای حشراتی از راستهی Hemiptera شناخته شده است. میزبانهای گزارش شده عبارتند از: Eulecanium ciliatum (Hem.: Coccidae)Cacopsylla sp.،Cacopsylla pyri وPsyllopsis fraxini (Hem.: Psyllidae). تا کنون وجود این زنبور از ارمنستان، آذربایجان، اسپانیا، گرجستان، مجارستان، ایتالیا، مولداوی، مغولستان، لهستان، روسیه، ترکیه و اکراین گزارش شده است(3). نمونههایی از این گونه در آزمایشگاه حشرهشناسی دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانشرقی نگهداری میشوند.